Taşıyıcının sorumluluğu ve CMR sigortası, karayolu taşımacılığı yapan ticari firmaların faaliyetleri ile ilgili olarak CMR sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülükleri sebebiyle yaptırmak zorunda oldukları sigortalardır.
Taşıyıcının sorumluluğu ve CMR sigortası, taşıyıcı mali mesuliyet sigortası kapsamındaki değişik sigorta türlerinden biridir. Uluslararası karayolu taşımacılığı yapan nakliye firmalarının faaliyetleri esnasında uymak zorunda oldukları uluslararası bir belge olan CMR sözleşmesinden kaynaklanan hukuki sorumlulukları vardır. CMR sözleşmesi tarafı ülkelerden birine/birinden yapılan nakliye esnasında meydana gelen ve taşıma faaliyeti ile ilgili hasarların tazmin edildiği bu poliçe ile taşıyıcının hukuki sorumluluk kapsamındaki yükümlülükleri teminat altına alınır.
Taşıyıcının sorumluluğu ve CMR sigortası neden yaptırmalıyız?
Taşınan mal sigortalarından farklı olarakTaşıyıcının sorumluluğu ve CMR sigortası, taşıyıcının taşıdığı mallara ilişkin hukuki sorumluluğunu teminat altına almaktadır. Normal nakliye sigortalarında sigorta konusu taşınan mal iken,Taşıyıcının sorumluluğu ve CMR sigortası, taşıyanın sorumluluğuna ilişkin riskler için güvence sağlar. Ayrıca mal sigortalarında sigorta primi mal sahibi tarafından ödenirken,Taşıyıcının sorumluluğu ve CMR sigortasında primler taşıyıcı tarafından ödenmektedir.
Prime esas alınan sigorta bedeli taşıyıcının bir yıllık brüt navlun kazancının belli bir yüzdesi olarak belirlenir. Bu yüzde yıllık navluna uygulanarak ödenecek prim hesaplanır. Poliçe sadece kendi araçları ile değil, taşıyıcı sıfatı ile kiralanan araçlarla yapılan nakliyeler için de düzenlenebilmektedir.
CMR Sözleşmesi, sözleşme tarafı ülkelerin nakliye firmalarının, yine sözleşmeye taraf ülkeler arasındaki taşıma faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları düzenler. Hukuki uyuşmazlıklarda uygulanacak hukuk, tazminat limiti, faiz oranları gibi hususların tamamı CMR Sözleşmesi esas alınarak belirlenir. Bu yüzden taşıyıcının sorumluluğu ve CMR sigortası da CMR Sözleşmesi hükümlerine uygun şekilde düzenlenir. Sözleşmenin en önemli yükümlülüklerinden biri de taşımacının ödeyeceği tazminat limitlerinin belirlenmiş olmasıdır. Bu anlamda Türk Ticaret Kanunu’ndaki benzer kurumlara ilişkin düzenlemelerden farklı özellik gösterir.
Hangi durumlarda taşıyıcı sorumluluğu ve CMR sigortası yaptırmak gerekir?
- Karayolu ile taşınan,
- Yüklemenin ve boşaltmanın farklı ülkelerde gerçekleştiği,
- Yükleme veya boşaltma yapılan ülkelerden en az birinin CMR Sözleşmesi tarafı olduğu,
- Taşınan “eşya” olarak tanımlanabilen özellikte bulunduğu,
- Eşya taşımaya ilişkin bir hukuki ilişkinin kurulmuş yani alacak – ilişkisinin varlığı,
Özelliklerini taşıyan uluslararası nakliyeler girmektedir.